کد مطلب:21540 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه بر خشم و غضب خويش فائق آيم؟

غضب يكي از غرايز نيرومند و سرنوشت ساز در وجود انسان است. پيشوايان ديني و دانشمندان مطالب فراواني در اين مورد دارند؛ نبي اكرم(ص) مي فرمايد: {Hانّ الغضب جمرة توفذ في جوف ابن آدم، الم تروا الي حمرة عينيه وانتفاخ اوداجه H}{M ؛ به راستي كه غضب آتشي است كه در درون انسان برافروخته مي شود، نمي بينيد كه چگونه هنگام غضب، چشمانش قرمز و رگ هايش برافروخته مي شودM}.{V(عيون الاخبار «ابن قتيبه»، ج 1، ص 282) V} حضرت علي(ع) نيز مي فرمايد: {Hالحدة ضرب من الجنون H}{M ؛ غضب و تندي يك نوع ديوانگي است M}.{V(نهج البلاغه، قصار 255) V} انسقراطيس حكيم مي گويد: «من به سلامت آن كشتي كه باد سخت و شدت آشوب دريا آن را به لجّه اي مي افكند و بر سنگ هاي سخت مي زند، اميدوارترم از آن كه به سلامت غضبان ملتهب؛ چه ملاحان را در تخليص آن كشتي، مجال استعمال لطايف حيل باشد و هيچ حيلت در تسكين شعله غضبي كه زبانه مي زند، نافع نيايد و چندان كه وعظ و تضرع بيشتر به كار دارند - مانند آتشي كه هيزم خشك بر او افكنند - سورت بيشتر نمايد».{V(اخلاق ناصري، ص 176) V} ديل كارنگي روان شناس معروف آمريكايي نيز مي نويسد: «تداوم خشم و غضب در مزاج و قلب آدمي، اثر سوء مي گذارد و بسياري از بيماري هاي دروني و امراض بر اثر خشم هاي پي در پي و زياده از حد طبيعي است». {Vآيين كاميابي، ص 233 V} حال براي غلبه بر خشم و غضب، اين سه مطلب را در نظر داشته باشيد: 1- درباره ارزش حلم و بردباري نيك بينديشيد. پاد زهر غضب، حلم و بردباري است. درباره حلم گفته شده است: {Hضبط النفس والطبع عن ثورة الغضب H}{M ؛ نگه داري نفس و خويشتن داري در برابر هيجان غضب M}.{V(جزوه اخلاق، محمود خيراللهي، تكثير دانشگاه اصفهان، ص 67) V} نبي اكرم(ص) مي فرمايد: {Hبعثت للحلم مركزاً و للعلم معدناً و للصبر مسكناًH}{M؛ من به رسالت مبعوث گشتم تا كانون حلم و بردباري، معدن علم و دانش و مسكن صبر و شكيبايي باشم M}.{V(ميزان الحكمه، ج 2، ص 513) V} امير مؤمنان حضرت علي(ع) مي فرمايد: {Hالحلم نور جوهره العقل H}{M؛ حلم و بردباري نوري است كه منشأش عقل و خرد انسان است M}.{V(غرر الحكم، ج 1، ص 344) V} {Sكَهْ نيم كوهم زصبر و حلم و داد# كوه را كي در ربايد تندبادS} {Sتيغ حلم از تيغ آهن تيزتر# بل زصد لشگر ظفر انگيزترS} {V(مولوي)V} 2- هنگامي كه خشم و غضب به هيجان درآيد، انسان به چند امر توصيه شده است: الف) استعاذه و خود را از شرّ شيطان در پناه خدا قرار دادن. ب ) اگر ايستاده است، بنشيند و اگر نشسته است قدري دراز بكشد. ج ) آبي به سر و صورت خود بزند و يا وضو بگيرد و يا غسل كند. د ) آب سرد بنوشد.